Thức ăn là một trong những vấn đề quan trọng trong kỹ thuật chăn nuôi. Đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất trong khẩu phần ăn mỗi ngày thì vật nuôi mới nhanh lớn và khỏe mạnh mang lại lợi nhuận cao.
Vậy phối trộn thức ăn cho vật nuôi sao cho đúng. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu công thức làm cám viên cho vật nuôi đảm bảo dinh dưỡng qua bài viết sau:
- Vì sao bà con nên tự làm cám viên tại nhà
Các loại cám công nghiệp trên thị trường dù đảm bảo hàm lượng dinh dưỡng lại tiện dụng trong quá trình dùng, nhưng vẫn có một số nhược điểm sau:
- Chứa nhiều chất phụ gia, chất bảo quản lâu dài sẽ gây hại đến vật nuôi
- Giá thành đắt đỏ biến đổi liên tục gây không ít khó khăn cho người chăn nuôi
Việc tự làm cám viên tại nhà sẽ giúp bà con chủ động trong chăn nuôi và tiết kiệm được một khoản kha khá vì:
- Nguyên liệu sẵn có, dễ tìm
- Đảm bảo dinh dưỡng, không chất phụ gia bảo quản
- Giá thành phải chăng không còn phải lo lắng khi giá cám tăng
2. Công thức làm cám viên cần những nguyên liệu gì ?
Để tiết kiệm và chủ động trong việc cung cấp thức ăn thì bà con có thể tận dụng ngay các phụ phẩm nông nghiệp từ trồng trọt và các loại tôm, cua, cá… Các loại nguyên liệu này hoàn toàn có sẵn hoặc dễ dàng tìm kiếm đối với các hộ chăn nuôi gia súc, gia cầm:
- Nguyên liệu giàu dinh dưỡng góp phần tạo thịt, sữa và trứng, đồng thời cung cấp năng lượng cho các hoạt động sống như: ngô, khoai, thóc, hạt ngũ cốc…
- Nguyên liệu cung cấp chất đạm: cá tạp, tôm, cua, ốc, trùn quế… và các nguyên liệu có nguồn gốc thực vật như: đậu tương, khô dầu lạc, vừng…
- Nguyên liệu giàu vitamin: rau, cỏ voi, bèo tây, cỏ ghine… giúp quá trình trao đổi chất trong cơ thể diễn ra nhanh chóng hơn.
- Các nguyên liệu trên cần được lựa chọn cẩn thận tránh các nguyên liệu có hiện tượng nấm mốc hoặc bị hỏng sẽ gây ảnh hưởng đến chất lượng vật nuôi.
3. Pha trộn công thức làm cám viên cho vật nuôi sao cho đúng
Đối với các hộ chăn nuôi, trang trại quy mô nhỏ, lẻ thì việc cung cấp thức ăn vô cùng đơn giản. Chỉ cần chút thóc gạo, cơm nguội,.. là có thể cung cấp đủ cho vật nuôi.
Đối với những hộ chăn nuôi, trang trại quy mô vừa và lớn thì nhu cầu về dinh dưỡng trong khẩu phần ăn của vật nuôi cần được chú trọng hơn.
Khi pha trộn các loại nguyên liệu tinh bột ( bột cám, bột ngô, bột gạo..) nguyên liệu xanh ( rau, cỏ, cua, cá, ốc…) cần đảm bảo hỗn hợp nguyên liệu được trộn đền và giữ tỷ độ ẩm để tạo độ kết dính.
Lưu ý:
- Các nguyên liệu thô như rau, chuối nên cho vào máy băm nhỏ trước
- Đối với nguyên liệu thô: ngô hạt, thóc, gạo…. nên cho vào máy nghiền thành dạng bột cám
- Đối với nguyên liệu khác như: cua, cá, ốc.. nên cho vào máy xay nhỏ
Những thành phẩm sau khi chế biến qua sẽ giúp vật nuôi dễ ăn – dễ hâp thụ hơn. Bà con có thể trộn đều rồi cho vật nuôi dùng ngay hoặc cho vào máy ép cám viên để tạo thành viên rồi dùng dần.
4. Công thức làm cám viên cho vật nuôi đảm bảo dinh dưỡng
4.1 Công thức làm cám viên cho gà
a) Công thức trộn cám viên cho gà con
| Nguyên liệu | Tỷ lệ |
| Gạo tấm | 14 % |
| Bột cá | 14,5% |
| Bánh dầu | 10 % |
| Mày đậu xanh | 10% |
| Bột xương | 0,5 % |
| Bột sò | 0,5 % |
| Muối bột | 0,5 % |
b) Công thức trộn cám viên cho gà đẻ
| Nguyên liệu | Tỷ lệ |
| Bột ngô | 45 % |
| Cám gạo | 20 % |
| Bột thịt | 8 % |
| Bột cá | 7 % |
| Bánh dầu | 10 % |
| Bột xương | 0,5 % |
| Muối bột | 0,5 % |
| Bột sò | 2 % |
| Tỷ lệ |
c) Công thức trộn cám viên cho gà thịt
| Nguyên liệu | Tỷ lệ |
| Bột ngô | 50 % |
| Cám gạo | 28 % |
| Bột cá | 5 % |
| Bánh dầu | 10 % |
| Bột dầu dừa | 5 % |
| Bột xương | 0,5 % |
| Bột sò | 1 % |
| Muối bột | 0,5 % |
d) Công thức trộn cám viên cho gà giò
| Nguyên liệu | Tỷ lệ |
| Bột ngô | 40 % |
| Cám gạo | 20 % |
| Gạo tấm | 10 % |
| Bột cá | 5 % |
| Bột thịt | 5 % |
| Bánh dầu | 10 % |
| Bánh dầu dừa | 8 % |
| Bột xương | 1 % |
| Vôi chết | 0,5 % |
| Muối bột | 0,5 % |
4.2 Công thức làm cám viên cho vịt
a) Công thức trộn cám vien cho vịt con
| Tỷ lệ trộn | ||||||||||||||
b) Công thức trộn cám viên cho vịt thịt, vịt giò
| 40 – 50 % | ||||||||||||||
| 20 – 30 % | |||||||||||||||
| c) Công thức trộn cám viên cho vịt đẻ | 18 % | ||||||||||||||
| 10 % | |||||||||||||||
| 10 % | ||||||||||||||
| 1 % |
4.3 Công thức làm cám viên cho lợn
a) Công thức làm cám viên cho lợn con
| Nguyên liệu | Lợn 10 – 30 kg | Lợn 31 – 60 kg |
| Bột sắn | 0 % | 10 % |
| Bột ngô | 33 % | 28 % |
| Tấm | 33 % | 10 % |
| Cám gạo | 5 % | 24 % |
| Bột đậu tương | 13 % | 25,5% |
| Khô dầu đậu nành | 0 % | 0 % |
| Khô dầu lạc | 9 % | 0 % |
| Bột cá | 4,5 % | 0% |
| Bột sò | 1 % | 1 % |
| Muối ăn | 0,5 % | 0,5 % |
b) Công thức làm cám viên cho lợn trên 60 kg
| Nguyên liệu | Tỷ lệ |
| Bột sắn | 21 % |
| Bột ngô | 26,8 % |
| Tấm | 5 % |
| Cám gạo | 25 % |
| Bột đậu tương | 17 % |
| Khô dầu đậu nành | 0 % |
| Khô dầu lạc | |
| Bột cá | |
| Bột xương | |
| Bột sò | |
| Muối ăn |
c) Công thức phối trộn thức ăn cho lợn nái chửa và lợi nái nuôi con
| Nguyên liệu | Tỷ lệ |
| Ngô hạt | 60 % |
| Gạo, tấm | 25 % |
| Cám gạo | 30 % |
| Bột sắn khô | 25 % |
| Rỉ mật | 5 % |
| Khô đậu tương | 20 % |
| Hạt đậu tương | 25 % |
| Khô dầu lạc | 10 % |
| Khô dầu dừa | 5 % |
| Bột cá có tỷ lệ đảm 60 % | 5 % |
4.4 Công thức phối trộn thức ăn cho bò
a) Công thức phối trộn thức ăn cho bò thịt
| Nguyên liệu | Công thức 1 | Công thức 2 |
| Bột sắn kho | 80 | 60 |
| Bột ngô hoặc tấm | 0 | 25 |
| Cám gạo | 0 | 0 |
| Khô dầu lạc hoặc đậu tương | 12 | 7 |
| Bột cá | 0 | 0 |
| Rỉ mật | 5 | 5 |
| Ure | 1 | 1 |
| Muối ăn | 1 | 1 |
| Bột xương | 1 | 1 |
b) Công thức phối trộn thức ăn cho bò sữa
| Nguyên liệu | Công thức 1 | Công thức 2 |
| Bột sắn | 10 | 30 |
| Bột ngô | 30 | 10 |
| Cám gạo hoặc tấm | 35 | 25 |
| Khô dầu các loại | 10 | 20 |
| Bột cá | 10 | 0 |
| Bột thân, lá lạc | 0 | 10 |
| Rỉ mật | 0 | 2 |
| Ure | 0,5 | 0,5 |
| Muối ăn | 0 | 1 |
| Bột xương | 4 | 1 |
| Premix khoáng và vitamin | 0,5 | 0,5 |
5. Tự làm cám viên tại nhà có đảm bảo dinh dưỡng không ?
Có. Vì dinh dưỡng thức ăn của vật nuôi nằm ở nguyên liệu chứ không phải ở chiếc máy ép viên. Chiếc máy là công cụ hỗ trợ bà con làm ra viên cám. Thay vì chỉ trộn nguyên liệu rồi cho vật nuôi ăn trực tiếp thủ công như trước đây, thì việc đưa hỗn hợp vào ép tạo thành viên đem lại nhiều lợi ích hơn:
- Vật nuôi dễ ăn – tăng khả năng hấp thụ
- Viên cám sau khi ép có thể cho vật nuôi dùng ngay hoặc phơi khô dùng dần
- Tiết kiệm thời gian và chi phí chăn nuôi
6. Viên cám sau khi ép có chín không ?
Viên cám tự làm tại nhà sau khi ép có độ ấm nóng tuy nhiên chúng chưa chín được hoàn toàn ( vì nguyên liệu ép đa phần là nguyên liệu sống). Bà con có thể cho vật nuôi dùng ngay hoặc phơi khô dùng dần.
Thời gian bảo quản viên cám để được trong khoảng 2 – 4 ngày.
7. Một số nguyên tắc trong sử dụng thức ăn phối trộn
a) Vật nuôi loại nào thì sử dụng thức ăn của loại đó
Thành phẩn dinh dưỡng của các loại thức ăn tinh phối trộn khác nhau. Do đó, cần phải được sử dụng theo đúng nhu cầu và mục đích. Ví dụ:
+ Gia súc con đang lớn
+ Gia súc đang nuôi vỗ béo cần cung cấp các loại thức ăn giàu năng lượng
Lượng thức ăn tinh phối trộn cung cấp cho một con trong 1 ngày phải dựa trên nhu cầu để đảm bảo tiết kiệm và tăng hiệu quả sử dụng.
b) Thay đổi thức ăn
- Không nên thay đổi thức ăn, khẩu phần ăn và chế độ ăn cho gia súc, gia cầm một cách đột ngột vì có thể làm con vật kém ăn, rối loại tiêu hóa
- Khi cần thay đổi thức ăn, nên thay đổi dần trong vài ngày theo cách sau:
| Ngày | Thức ăn cũ (%) | Thức ăn mới (%) |
| 1 | 75 % | 25 % |
| 2 | 50 % | 50 % |
| 3 | 25% | 75 % |
| 4 | 0 % | 100 % |
8. Làm sao để bảo quản và sử dụng thức ăn phối trộn đúng cách
- Nên bảo quản thức ăn ở nơi khô ráo, mát mẻ, có mái che và cần kê cao để tránh nhiễm mốc gây bệnh
- Tránh để chuột, bọ phá hỏng thức ăn
- Nên sử dụng thức ăn đã phối trộn trong vòng 7 ngày
Trên đây là những chia sẽ về công thức làm cám cung cấp đủ dinh dưỡng cho vật nuôi. Hy vọng bài viết cung cấp cho bà con những thông tin hữu ích.
